Zaliczka a zadatek

Zaliczka a zadatek

Zaliczka czy zadatek

O tym czy dana kwota jest zaliczką czy zadatkiem decydują strony w zawartej pomiędzy nimi umowie. Zadatek stanowi dodatkowy element umowy jaki strony mogą w niej wprowadzić celem zabezpieczenia swoich interesów. Gdy kwestia ta nie zostanie uregulowana kwota wpłacana na poczet w/w umowy będzie zaliczką, z podobną sytuacją spotkamy się także gdy strony zastrzegą w umowie, że wpłacana kwota jest zaliczką na poczet wykonania umowy.

„Los” zadatku i zaliczki wg Kodeksu Cywilnego

W razie innego braku innego unormowania w umowie los zadatku określony jest w art. 394 kodeksu cywilnego. Gdy umowa została wykonana, zadatek jest zaliczany na poczet świadczenia strony, która go dała. Natomiast gdy strony rozwiązały umowę zadatek powinien być zwrócony, to samo dotyczy przypadku, gdy niewykonanie umowy jest skutkiem okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności. Inaczej ma się sprawa, gdy nie dochodzi do wykonania zobowiązania. Dlatego strony jasno powinny określić w umowie swój zamiar. W razie braku takiego uregulowania stosujemy art. 394 kodeksu cywilnego:
Art. 394. § 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Instytucja zaliczki nie jest wprost uregulowana w przepisach kodeksu cywilnego. Jakie są skutki zaliczki możemy wnioskować jedynie z ogólnych przepisów o wykonywaniu umów wzajemnych. Wg kodeksu cywilnego za umowę wzajemną uważamy taką umowę, w której obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej strony. W razie należytego wykonania zobowiązania zaliczka podlega zaliczeniu na poczet świadczenia głównego, w przeciwnym razie można domagać się jej zwrotu i naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Obowiązki odstępującego od umowy wzajemnej określone są w art. 494 k.c, z którego wynika, iż strona, która odstępuje od umowy wzajemnej obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko to, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać zwrotu nie tylko tego co świadczyła lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

Art. 494. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
Przepis ten ustanawia zasadę, że strony w wypadku gdy umowa nie dojdzie do skutki zwracają sobie wszystko to co świadczyły.

Dwie odrębne instytucje

Z powyższego wynika, iż zadatek stanowi zabezpieczenie wykonania umowy, jest rodzajem odszkodowania za ewentualne jej niewykonanie. Inaczej niż zaliczka, która jest kwotą wpłaconą na poczet przyszłych należności i nie stanowi, jak zadatek formy zabezpieczenia wykonania umowy, a jedynie część ceny.

„Klauzula przepadku zaliczki” w przypadku odstąpienia od umowy przez konsumenta

Stosowane w umowach przez kontrahentów konsumentów postanowienia dotyczące przepadku wpłaconej przez konsumenta zaliczki w wypadku odstąpienia przez niego od umowy należy uznać za klasyczny przykład „klauzul niedozwolonych”. Inaczej ta kwestia została uregulowana jeśli chodzi o umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość. W obu tych umowach zastrzeżenie odstępnego jest niedopuszczalne. Mamy prawo do odstąpienia od nich w ciągu 10 dni bez podania przyczyny. Odstąpienie od umowy powoduje, że jest ona uważana za niezawartą.

Polecane

Najnowsze