Podstawowe obowiązki organu kontroli na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Podstawowe obowiązki organu kontroli na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Obowiązki związane z wszczęciem kontroli1

Podstawowym obowiązkiem organu kontroli jest zawiadomienie przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli. Czynności kontrolne mogą być wszczęte nie  wcześniej niż po upływie 7 dni od doręczenia zawiadomienia i nie później niż 30 dni. W przypadku przekroczenia terminu 30 dni organ musi wysłać zawiadomienie ponownie.

Organ może odstąpić od powyższego obowiązku  w przypadkach wskazanych w art. 79 ust. 2 usdg. Gdy celem kontroli jest przeciwdziałanie popełnieniu przestępstwa podmiot kontrolujący może odstąpić od wysłania zawiadomienia.  Także przepisy ustaw szczegółowych mogą przewidywać wszczęcie kontroli bez uprzedniej informacji udzielonej przedsiębiorcy. Przykładem jest art. 282 c ustawy ordynacja podatkowa. Uzasadnienie braku zawiadomienia należy odnotować w książce kontroli.

W treści zawiadomienia należy ująć następujące elementy:

  • oznaczenie organu;
  • datę i miejsce wystawienia;
  • oznaczenie przedsiębiorcy;
  • wskazanie zakresu przedmiotowego;
  • podpis osoby upoważnionej do kontroli.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli2

W praktyce czynności kontrolne przeprowadzają upoważnieni pracownicy organu kontroli. Obowiązkiem urzędnika jest przedstawienie przedsiębiorcy bądź wskazanej przez niego osobie pisemnego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli a także legitymacji służbowej uprawniającej do dokonywania czynności tego typu. Przepisy szczegółowe mogą uprawniać do przeprowadzenia kontroli po okazaniu tylko legitymacji służbowej. Odpowiedni dokument należy w takiej sytuacji doręczyć w terminie wskazanym w przepisach szczegółowych, ale nie później niż termin 3 dni od rozpoczęcia kontroli.

Usdg wskazuje, iż przeprowadzenie kontroli po okazaniu tylko legitymacji służbowej może być dopuszczalne po spełnieniu pewnych warunków. Pierwszy został już wskazany mianowicie przepisy szczegółowe muszą przewidywać taką możliwość. Ponadto czynności kontrolne muszą być wszczęte ze względu na:

  • przeciwdziałanie popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia bądź,
  • przeciwdziałanie przestępstwu skarbowemu lub wykroczeniu skarbowemu bądź,
  • zabezpieczeniu dowodów popełnienia przestępstwa,
  • zagrożenie życia, zdrowia lub środowiska naturalnego.

W upoważnieniu należy zawrzeć następujące elementy:

  • imię i nazwisko pracownika kontrolującego oraz oznaczeniu organu kontroli;
  • wskazanie podstawy prawnej oraz datę i miejsce wystawienia;
  • oznaczenie przedsiębiorcy kontrolowanego o raz określenie zakresu kontroli;
  • wskazanie daty rozpoczęcia i zakończenia kontroli;
  • podpis osoby udzielającej upoważnienie;
  • pouczenie o prawach i obowiązkach przedsiębiorcy kontrolowanego.

Zakaz równoczesnych kontroli3

Art 82 usdg formułuje zakaz równoczesnych kontroli różnych organów administracji. Powyższy zapis ma na celu ochronę interesów przedsiębiorcy. W poprzednich stanach prawnych nie znajdowały się uregulowania tego typu, co doprowadzało do skrajności. Zdarzali się przedsiębiorcy, w których siedzibie kilka organów przeprowadzało kontrolę. Czynności kontrolne były mało efektywne, a co gorsza uniemożliwiały funkcjonowanie przedsiębiorstwa w okresie kontroli, skutkiem, czego były duże straty finansowe podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Od powyższej zasady przewidywane są wyjątki wskazane w tym samym przepisie. W zdecydowanej większości odnoszą się one do dość skrajnych sytuacji związanych z zagrożeniem życia zdrowia ludzi bądź z przeciwdziałaniem popełnieniu przestępstwa.

Często się zdarza, iż przedsiębiorca w ramach swojej działalności posiada kilka zakładów. W takiej sytuacji nie ma przeciwwskazań, aby równolegle  zostały przeprowadzone kontrole w dwóch zakładach należących do jednego przedsiębiorcy.  Dopuszczalna jest także sytuacja, w której w jednym zakładzie prowadzona jest kontrola i równolegle dokonywane są czynności kontrolne mające na celu zakończenie innej kontroli.

Ograniczony czas trwania kontroli4

Przedmiotowa ustawa reguluje także czas trwania kontroli. Ogranicza tym samym samowolę organów kontroli, przeciwdziała także negatywnemu zjawisku, jakim jest przeprowadzanie ciągłych czynności kontrolnych o różnym rodzaju w przedsiębiorstwie. Przed wprowadzeniem powyższej regulacji dochodziło do skrajnych sytuacji, w których przedsiębiorca przez większą część roku był nie przerwanie poddawany kontroli przeprowadzanych przez różne organy.

Maksymalny czas kontroli jest zróżnicowany. Zależy od wielkości podmiotu kontroli. W jednym roku kalendarzowym liczba dni roboczych poświęconych kontroli jest zróżnicowana dla miko przedsiębiorców, małych przedsiębiorców, średnich przedsiębiorców i dużych przedsiębiorców. Im większa skala działalności tym dopuszczalny czas trwania kontroli jest większy.

Polecane

Najnowsze