Zarzuty przysługujące na zasadach ogólnych
Na zasadach ogólnych dłużnikowi przysługują zarzuty, które dotyczą umowy przelewu, jako umowy prawa cywilnego. Dlatego też może on poddać pod wątpliwość istnienie i ważność tej umowy. Może się bowiem zdarzyć, że umowa przelewu nie została zawarta w odpowiedniej formie albo była sprzeczna z ustawą. Ponadto dłużnikowi przysługują zarzuty osobiste. Są to zarzuty, które oparte są na czynnościach prawnych dokonanych między dłużnikiem, a nabywcą wierzytelności. Mowa tu chociażby o zarzutach wynikających z potrącenia, czy zwolnienia z długu.
Zarzuty przysługujące na zasadach szczególnych
Zasady szczególne przysługujące dłużnikowi odnoszą się do elementów skodyfikowanych w dziale normującym umowę cesji. W świetle art. 513 § 1 KC dłużnikowi przysługują przeciwko cesjonariuszowi wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Dłużnik mianowicie może zaprzeczać faktom na podstawie których wierzytelność powstała, może zwyczajnie zobowiązania nie wykonać z racji chociażby kolejności przy spełnianiu świadczeń wzajemnych, ale również może kwestionować prawo wierzyciela do żądania wykonania świadczenia (np. brak tytułu wykonawczego).
Dłużnik może również powoływać się na czynności prawne, które dokonał z cedentem, a które odnosiły się do istniejącego pomiędzy nimi stosunku roszczeniowego. Konsekwencją wspomnianych czynności mogło być zwolnienie z długu, czy umowa określająca właściwość sądu na wypadek wszelkich sporów.
Zgodnie z art. 513 § 2 KC dłużnik może z przelanej wierzytelności potrącić wierzytelność, która mu przysługuje względem cedenta. Wierzytelność ta musi być potrącalna w chwili dokonania przelewu, nabyta przed przelewem, ale wymagalna później, jednakże przed zawiadomieniem dłużnika o przelewie. Może się zdarzyć jednak tak, że owa wierzytelność będzie wymagalna po wspomnianym zawiadomieniu, ale przed wierzytelnością będącą przedmiotem cesji. Istnieje również opcja, która pozwala na potrącenie wierzytelności nabytej po przelewie, wymagalnej, ale przed zawiadomieniem o cesji oraz wymagalnej dopiero później, jednak wcześniej niż wierzytelność będąca przedmiotem cesji. Ustawodawca wyłączył w art. 513 § 2 zd. 2 KC możliwość potrącenia, gdy wierzytelność przysługująca względem cedentowi stała się wymagalna później niż wierzytelność będąca przedmiotem przelewu.
Uwagi końcowe
Dłużnik może się zrzec zarzutów, które przysługują mu na podstawie art. 513 § 1 KC, co jednak nie jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na przelew wierzytelności. Istnieją również sytuacje, które zakazują wyłączenia lub ograniczenia zarzutów przysługujących dłużnikowi w razie przelewu (np. art. 10 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim).
