Znaczenie postanowienia w trakcie postępowania administracyjnego.1
Art. 123 ustawy 14 czerwca 1960 r. Kodeksu Postępowania Administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 200 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.) (KPA) wskazuje, iż organ administracyjny wydaje postanowienie w toku postępowania. Przedmiotowy akt administracyjny, co do zasady nie rozstrzyga istoty sprawy. Od powyższej reguły występuje wyjątek. W dalszej części niniejszego artykułu zostanie on przybliżony.
W praktyce mylnie określano postanowienie decyzją administracyjną. W tej kwestii głos zabierał Naczelny Sąd Administracyjny(II SA 1952/84, ONSA 1985, Nr 1 poz. 20) . Zgodnie z jego orzeczeniem i z doktryną zmiana określenia postanowienie na inne nie zmienia jego charakteru prawnego.
Elementy postanowienia2
Art. 124 KPA wyznacza treść postanowienia administracyjnego. W każdym rozstrzygnięciu incydentalnej sprawy powinno znaleźć się oznaczenie organu administracyjnego, a także wskazanie daty jego wydania. Na podstawie tych elementów strona będzie w stanie zweryfikować, czy postanowienie wydał kompetentny organ zachowując odpowiednie terminy. Zgodnie z zasadą praworządności przedmiotowa forma prawna zostaje opatrzona podstawą prawną. W przeciwieństwie do decyzji administracyjnej podstawą prawną postanowienia zawsze będą przepisy Kodeksu Postępowania Administracyjnego. Należy także wskazać stronę postanowienia. Analogiczne do decyzji elementami obligatoryjnymi postanowienia jest wskazanie rozstrzygnięcia a także pouczenia. W pouczeniu organ wskazuje, czy i jakim trybie służy od przedmiotowego postanowienia zażalenie.
Każde postanowienie zostaje opatrzone podpisem z podaniem imienia i nazwiska i stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do jej wydania. Podpis w postanowieniu podobnie jak w przypadku decyzji rodził problemy praktyczne. Przykładem może być postanowienie zespołu odwoławczego Izby Odwoławczego Urzędu Patentowego RP, w którym nie wszyscy uczestnicy uiścili podpis. Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10.4.2002 r., II SA 3870/01 (ONSA 2004, Nr 1 poz. 14) postanowienie musi być podpisane przez wszystkich członków organu kolegialnego.
W przedmiotowym akcie administracyjnym należy zawrzeć uzasadnienie prawne i faktyczne, jeżeli od powyższego postanowienia służy zażalenie do organu bądź skarga do Sądu Administracyjnego. Uzasadnienie zamieszcza się także w postanowieniu wydanym przez organ odwoławczy.
Ogłoszenie postanowienia3
Art. 125 KPA formułuje wymóg dostarczenia postanowienia w formie pisemnej bądź w formie elektronicznej. Postanowienie można przekazać w formie ustnej, jeżeli przemawia za tym interes strony, a przepisy prawa nie stoją temu na przeszkodzie. Ustne przekazanie treści jednostronnego aktu powinno być zaprotokołowane łącznie ze wskazaniem motywów takiego działania.
Postanowienie, od którego służy skarga do sądu administracyjnego musi zawierać uzasadnienie i wskazanie pouczenia.
Postanowienie kończące postępowanie4
Jak wyżej zostało zaznaczone postanowienie, co do zasady nie kończy postępowania administracyjnego. Rozstrzygnięcia w nim zawarte mają bardziej charakter proceduralny.
Odstępstwem od tej zasady jest postanowienie o zatwierdzeniu ugody. Zgodnie z zasadą ugodowego załatwiania spraw zawartej w art. 13 KPA organ dąży do zawarcia porozumienia między skonfliktowanymi stronami. Zawarcie ugody między stronami nie kończy postępowania administracyjnego. Treści zawarte w ugodzie muszą zostać zatwierdzone przez organ. Czynności tej dokonuje się w formie postanowienia. Dlatego też w tej wyjątkowej sytuacji postanowienie rozstrzyga sprawę, co do istoty.
Postanowienia a decyzja administracyjna5
Między postanowieniem a decyzją administracyjną występują zarówno podobieństwa jak i różnice.
Jedną z podstawowych różnic to odmienny charakter prawny. Podstawą prawną decyzji są przepisy prawa materialnego, natomiast postanowienie wydawane jest na podstawie KPA. Decyzja administracyjna rozstrzyga sprawę, co do istoty, postanowienie dotyczy pewnych incydentalnych kwestii o charakterze proceduralnym.
Najważniejsze podobieństwem jest to, iż obie formy prawne działania organów administracji mają charakter aktu administracyjnego, jednostronnego a więc władczego.
Środkiem prawnym przysługującym od wydanej decyzji w I instancji jest odwołanie, natomiast na postanowienie składa się zażalenie. W przeciwieństwie do odwołania zażalenie nie zawsze przysługuje od postanowień wydanych przez organ I instancji.
