Obowiązek znoszenia służebności przesyłu
Podstawowym obowiązkiem spoczywającym na właścicielu nieruchomości obciążonej służebnością przesyłu jest znoszenie tego ograniczonego prawa rzeczowego. Oznacza to przede wszystkim nie tylko prawne, lecz także rzeczywiste pogodzenie się z istnieniem na nieruchomości urządzeń przesyłowych oraz z faktem uprawnionego wkraczania osób trzecich na teren nieruchomości w celu szeroko pojętej eksploatacji tych urządzeń.
Obowiązek umożliwienia przedsiębiorcy przesyłowemu dostępu do urządzeń przesyłowych
Drugim obowiązkiem, już częściowo zaznaczonym przy omówieniu obowiązku znoszenia służebności przesyłu jest obowiązek umożliwiania przedsiębiorcy przesyłowemu dostępu do urządzeń przesyłowych. Wynika z niego konieczność takiego zagospodarowania nieruchomości, aby umożliwić przedsiębiorcy nieskrępowany montaż, konserwację i ewentualny demontaż przedmiotów składających się na służebność.
Prawo do wynagrodzenia
Prawo do wynagrodzenia jest uprawnieniem przysługującym właścicielowi nieruchomości obciążonej wynikającym z art. 3052 k.c. Choć ustawodawca w tym miejscu wskazuje, że odpowiednie wynagrodzenie przysługiwać będzie co do zasady w razie podniesienia jednego z roszczeń wymienionych w tym przepisie, to należy stwierdzić, że właściciel nieruchomości także w przypadku umownego ustanowienie służebności będzie miał do niego prawo (w razie braku zgody ze strony przedsiębiorcy przesyłowego co do wysokości wynagrodzenia, zastosowanie i tak znajdzie art. 3052 § 2 k.c.).
Prawo do żądania zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności przesyłu
Na mocy art. 3054 k.c. nakazującego do służebności przesyłu odpowiednio stosować przepisy o służebnościach gruntowych, wypada stwierdzić, że jeżeli po ustanowieniu służebności przesyłu powstanie ważna potrzeba gospodarcza, właściciel nieruchomości obciążonej będzie mógł żądać za wynagrodzeniem zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności, chyba, że żądana zmiana przyniosłaby niewspółmierny uszczerbek dla przedsiębiorcy przesyłowego (udowodnienie faktu „niewspółmiernego uszczerbku” leży po stronie przedsiębiorcy).
Prawo do żądania zniesienia służebności przesyłu
Tak jak z mocy odesłania z art. 3054 k.c. zastosowanie do służebności przesyłu będzie miał wyżej parafrazowany art. 291 k.c., tak też wydaje się, że takowe odpowiednie zastosowanie znajdą do niej przepisy art. 294 k.c. i art. 295 k.c. Zgodnie z brzmieniem pierwszego z nich (w związku z art. 3054 k.c.) właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorcy przesyłowego. W myśl zaś art. 295 k.c. (w związku z art. 3054 k.c.), jeżeli służebność przesyłu utraciła dla przedsiębiorcy przesyłowego wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia.
Bibliografia:
1. Gniewek E. [red.], Kodeks cywilny. Komentarz., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.
2. Gniewek E., Prawo rzeczowe, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
3. Rakoczy B., Służebność przesyłu w praktyce, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.
