Plan spłaty wierzycieli – podstawowe informacje.

Plan spłaty wierzycieli – podstawowe informacje.

Plan spłaty wierzycieli nawiązuje swoim charakterem do upadłości układowej przedsiębiorcy. Zgodnie bowiem z odesłaniem z art. 4912 PUiN do postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania upadłościowego (przedsiębiorcy) obejmujące likwidację majątku upadłego. Analogie pomiędzy tymi dwoma instytucjami są następujące:

• powołanie syndyka (występującego w fazie likwidacyjnej postępowania w zakresie upadłości konsumenckiej) wygasa z mocy prawa wraz z uprawomocnieniem się postanowienia sądu o ogłoszeniu planu spłaty wierzycieli – analogicznie wygasa prawo zarządcy do zarządu majątkiem upadłego przedsiębiorcy z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o zatwierdzeniu układu z wierzycielami; art. 4918 oraz art. 293 PUiN (odpowiednio);

• w tym samym momencie kończy się również nadzór sprawowany przez syndyka w warunkach określonych w przepisie art. 4912 ust. 5 PUiN oraz nadzorcy sądowego w sytuacji, gdy upadły przedsiębiorca dokonywał likwidacji własnej – art. 181 PUiN;

• wraz z wygaśnięciem uprawnień odpowiednio syndyka i zarządcy, upadły odzyskuje prawo władania swoim majątkiem; jednakże w odniesieniu do upadłości konsumenckiej, konsument ograniczony jest postanowieniami plany spłaty wierzycieli.

Do obligatoryjnych elementów treści planu spłaty wierzycieli należy zaliczyć:

• określenie zakresu, w jakim upadły jest obowiązany spłacić należności niezaspokojone na podstawie planu podziału;

• określenie czasu, nie dłuższego jednak niż 5 lat, w jaki powinno to nastąpić;

• określenie części zobowiązań upadłego, która zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.

Zgodnie z regulacja art. 4917 PUiN, planem objęte są „wszystkie zobowiązania upadłego powstałe do dnia jego ustalenia”. Jednocześnie nie może on naruszać praw wierzyciela wobec poręczyciela upadłego oraz współdłużnika, jak też praw wynikających z hipoteki, hipoteki morskiej, zastawu oraz zastawu rejestrowego, jeżeli były one ustanowione na mieniu osoby trzeciej. Takie uregulowanie sprowadza się do tego, iż wierzyciel będzie mógł żądać zaspokojenia swoich roszczeń w całości od zobowiązanego akcesoryjnie (poręczyciela). W takiej sytuacji poręczyciel będzie miał roszczenie zwrotne do upadłego, ich odpowiedzialność jest bowiem solidarna (z art. 881 KC). Analogiczne uprawnienia będą posiadały osoby trzecie, których składniki majątkowe zostały obciążone przedmiotową hipoteką, w tym hipoteką morską, zastawem lub zastawem rejestrowym. Ze specyficzną sytuacją spotkamy się, gdy zaspokojenie z przedmioty hipoteki, hipoteki morskie, zastawu lub zastawu rejestrowego, jak również zaspokojenie dokonane przez współdłużnika upadłego lub poręczyciela będzie miało miejsce przed sporządzeniem planu spłaty wierzycieli. W takim wypadku roszczenia zwrotne zostaną zawarte w planie spłaty.

W planie spłaty powinny znaleźć się wszystkie wierzytelności, także te o charakterze spornym. Sąd gospodarczy nie jest uprawniony do orzekania w tym zakresie. Po przeprowadzeniu postępowanie we właściwym trybie upadły będzie zobowiązany do zaspokojenia owych wierzytelności albo też zwolniony z tego obowiązku – w zależności o rozstrzygnięcia kompetentnego organu w przedmiocie istnienia albo nieistnienia spornych wierzytelności.

Pomimo tego, iż upadły konsument posiada wyłączną legitymację do złożenia wniosku w przedmiocie ustalenia planu spłaty wierzycieli, nie jest on zobowiązany do zawierania w nim swoich postulatów dotyczących sposobu i rozmiarów zaspokojenia. Jest to jedynie jego uprawnienie. Ważnym podkreślenia jest fakt, iż sąd nie jest całkowicie związany wnioskiem upadłego w zakresie dotyczącym sposobu i rozmiarów spłaty wierzycieli. Jest to związanie tylko jednostronne. Sąd może bowiem zmienić treść wniosku upadłego tylko na korzyść wierzycieli; punkt wyjścia stanowią propozycje upadłego. Dla zdefiniowania „korzyści dla wierzycieli” należy posłużyć się dwoma kryteriami. Pierwszym z nich jest wysokość zaspokojenia wierzytelności. Im wyższy stopień zaspokojenia roszczeń wierzyciela, tym jest to dla niego korzystniejsze. Nie bez znaczenia jest też szybkość zaspokojenia. Im szybciej, tym z punktu widzenia wierzyciela jest to bardziej pożądane. Jednakże szybkość połączona z obniżeniem poziomu zaspokojenia roszczeń nie stanowi sytuacji korzystnej w tym zakresie.

Okres spłaty wierzytelności dokonywanej na podstawie planu spłaty nie powinien być dłuższy niż lat 5. Biorąc pod uwagę fakt, iż celem przeprowadzania postępowania upadłościowego jest zaspokojenie wierzycieli w możliwie największym zakresie, okres krótszy może być zastosowany jedynie w sytuacji, w której całkowita spłata wierzytelności będzie możliwa przed upływem 5 lat. Określenie czasu spłaty powinno równocześnie zawierać uregulowania dotyczące terminów, w jakich powinny być dokonywane.

Zgodnie z założeniami postępowania upadłościowego przeprowadzanego w odniesieniu do konsumentów, nie jest możliwe całkowite umorzenie wierzytelności pozostałych po zakończeniu fazy likwidacyjnej. Kryterium wyodrębnienia stanowi art. 370 ust. 1 PUiN. Jeżeli możliwości zarobkowe upadłego pozwalają na całkowite zaspokojenie wierzycieli w ciągu 5 lat, umorzenie jakiejkolwiek części wierzytelności nie powinno zostać zastosowane. Natomiast jeśli upadły konsument nie będzie w stanie zaspokoić wszystkich pozostałych wierzytelności w okresie obowiązywania planu spłaty, umorzenie powinno nastąpić w takim zakresie, który pozwoli uniknąć sytuacji natychmiastowego ponownego popadnięcia w długi. Byłoby to bowiem sprzeczne z ideą postępowania w zakresie upadłości konsumenckiej. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, umorzenie może mieć charakter jedynie częściowy.

Polecane

Najnowsze