Zastosowanie
Ustawą o zmianie ustawy o niektórych prawach konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny wprowadzono do tego aktu rozdział 2a „Szczególne przepisy o umowach zawieranych na odległość dotyczące usług finansowych”. Są to przepisy szczególne, w stosunku do unormowania dotyczącego umów zawieranych na odległość.
Definicja umowy zawieranej na odległość znajduje się w artykule 6 ust. 1 wspomnianej ustawy i rozumie się te umowy jako zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, szczególności drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego w postaci drukowanej lub elektronicznej, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamy w postaci elektronicznej, katalogu, telefonu, telefaksu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, są umowami na odległość, jeżeli kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność.
W art. 16a ust. 1 znajduje się przykładowy katalog usług finansowych, które zostały objęte omawianą regulacją, są to : czynności bankowe, umowy kredytowe, czynności ubezpieczeniowe, umowy uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym, specjalistycznym funduszu inwestycyjnym otwartym, funduszu inwestycyjnym zamkniętym, specjalistycznym funduszu inwestycyjnym zamkniętym i funduszu inwestycyjnym mieszanym.
Z racji tego, że sam termin usługi finansowe jest bardzo szeroki, ustawodawca w art. 16a ust. 2 wymienia katalog usług do których nie stosuje się omawianej regulacji,są to między innymi : usługi polegające na gromadzeniu środków pieniężnych i ich lokowaniu, z przeznaczeniem na wypłatę członkom otwartego funduszu emerytalnego lub uczestnikom pracowniczego funduszu emerytalnego po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszów emerytalnych i ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o pracowniczych programach emerytalnych.
W najbliższym czasie ma nastąpić kolejna zmiana omawianej ustawy i katalog usług niezaliczanych do usług finansowych w rozumieniu ustawy zostanie rozszerzony.
Szerszy zakres informacji
Podobnie jak przy umowach zawieranych na odległość, w art.16b ustawy został nałożony na podmiot składający ofertę konsumentowi obowiązek informacyjny dotyczący składanej oferty. Przy czym jest on znacznie szerszy, niż przy umowach zawieranych na odległość, mianowicie, przedsiębiorca powinien poinformować dodatkowo konsumenta m. in. o: imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przedstawiciela przedsiębiorcy o ile taki występuje (art. 16b ust. 1 pkt. 2), ryzyku związanym z usługą finansową (art. 16b ust. 1 pkt. 5), możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów wynikających z umowy (art. 16b ust.1 pkt. 14).
Co więcej w przypadku przekazywania informacji w formie głosowych komunikatów telefonicznych, zakres przekazywanych (informacji) jest węższy, co skutkuje tym, że przedsiębiorca jest obowiązany zamieścić w komunikacie informację o prawie konsumenta do żądania przedstawienia pozostałych informacji oraz o sposobie uzyskania tych informacji ( art. 16b ust. 2).
Kolejnym szczegółowym unormowaniem jest, prawo konsumenta do otrzymania potwierdzenia od przedsiębiorcy informacji – przed zawarciem umowy lub gdy umowa jest zawierana na życzenie konsumenta z zastosowaniem środka porozumiewania się na odległość, który nie pozwala na doręczenie warunków umowy, niezwłocznie po jej zawarciu, przedsiębiorca jest obowiązany do jej potwierdzenia konsumentowi na piśmie lub za pomocą innego statycznego nośnika informacji dostępnego dla konsumenta, w szczególności dyskietki, CD – Rom-u, DVD (art.16b ust. 3 ).
Terminy odstąpienie od umowy
W przypadku umów zawieranych na odległość dotyczących usług finansowych, termin do odstąpienia od umowy bez podania przyczyn przez konsumenta wynosi 14 dni (w przypadku umów zawieranych na odległość 10 dni). Wystarczy, że konsument złoży stosowne oświadczenie na piśmie, w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy lub od dnia potwierdzenia informacji (art. 16c ust.1 ).
W przypadku umów dotyczących czynności ubezpieczeniowych, konsumentowi przysługuje trzydziestodniowy termin do odstąpienia od umowy od dnia poinformowania go o zawarciu umowy lub od dnia potwierdzenia informacji, o którym mowa art. 16b ust. 3, jeżeli jest to termin późniejszy.
Umowy zawierane na odległość wiążą się z większym ryzykiem konsumenta z racji tego, że strony nie są fizycznie obecne. Strony używają jedynie środków technicznych pozwalających na przekazywanie informacji niezbędnych do zawarcia umowy. Konsument ma znacznie mniejsze możliwości, aby zapoznać się z ofertą, niż gdyby przebywał w siedzibie przedsiębiorcy. W związku z tym, przepisy szczególne regulujące kwestię zawierania umów na odległość dotyczących usług finansowych przewidują surowsze sankcje dla przedsiębiorców niż w innych przypadkach. Dlatego, tak ważna jest znajomość przysługujących nam praw, szczególnie tych odpowiedzialnych za nasze finanse.
