Naruszenie interesu publicznego jako warunek stosowania ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

Naruszenie interesu publicznego jako warunek stosowania ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów

Uwagi ogólne

Pojęcie „interesu publicznego” nie ma charakteru jednolitego i stałego. Jego treść powinna być ustalana i konkretyzowana w każdym przypadku na nowo, w zależności od potrzeb, wymagań i charakteru sprawy. Niemniej jednak interes publiczny zawsze dotyczy pewnego ogółu, nieokreślonej liczby osób, nie odnosi się natomiast do interesu jednostkowego, czy też określonej grupy. Z jego naruszeniem mamy zatem do czynienia w przypadku, gdy skutki określonych działań będą miały powszechny charakter, gdy potencjalnie będą się one odnosić do wszystkich podmiotów funkcjonujących na rynku. Warto odwołać się w tym miejscu do orzecznictwa Sądu Najwyższego, który w jednym ze swych orzeczeń stwierdził iż „naruszenie interesu publicznego może odnosić się do działań wymierzonych w indywidualny podmiot, jednakże tylko wówczas, gdy podmiot ten ma charakter podmiotu prawnego zbiorowego”.

Interes publiczny w orzecznictwie sądów polskich.

W orzecznictwie wypracowano definicję „interesu publicznego”, zgodnie z którą naruszenie takie ma miejsce, gdy „skutkami działań sprzecznych z ustawą antymonopolową dotknięty jest szerszy krąg uczestników rynku albo gdy działania te wywołują na rynku inne niekorzystne zjawiska”. Zatem istnienie interesu publicznoprawnego należy oceniać mając na uwadze ogół negatywnych skutków jakie niesie za sobą działanie monopolisty na określonym rynku.

– w wyroku z dnia 5 czerwca 2008r. Sąd Najwyższy stwierdził, że naruszenie interesu publicznego pozwala organowi antymonopolowemu dokonywać swoistej selekcji spraw, w których podejmie interwencję, gdyż organ antymonopolowy musi wskazać na czym polegał interes publiczny odnosząc ją do konkretnej praktyki stanowiącej przedmiot postępowania;

– w wyroku z dnia 2 marca 2006r. Sąd Najwyższy uznał, że samo działania przedsiębiorcy spełniające przesłanki określone w art. 6 lub 9 ustawy o ochronie konkurencji konsumentów nie jest wystarczajcie dla stwierdzenia naruszenia interesu publicznego, a tym samym uznał za słuszne stanowisko Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nakładające obowiązek badania przez organ antymonopolowy istnienia interesu publicznego w każdej rozpatrywanej sprawie; ponadto w tym wyroku Sąd Najwyższy dopuścił możliwość dochodzenia roszczeń z tytułu stosowania praktyk ograniczających konkurencje na drodze powództwa cywilnego;

– w wyroku z dnia 24 lipca 2003r. Sąd Najwyższy stwierdził, że już samo stworzenie zagrożenia zakłócenia konkurencji jest niezgodne z interesem publicznym;

– w wyroku z dnia 27 sierpnia 2003r. Sąd Najwyższy wykazał, że pojęcie „interesu publicznego” należy interpretować przez pryzmat aksjologii ustawodawstwa antymonopolowego; sformułowanie „w interesie publicznym” oznacza, że ochrona konkurencji podejmowana jest w interesie państwa, niezależnie od działań jednostek i niezależnie od ich interesów;

– w wyroku z dnia 7 kwietnia 2004r. Sąd Najwyższy stwierdził, że ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów chroni konkurencję jako mechanizm regulujący sposób funkcjonowania gospodarki; czyni to w interesie publicznym, co oznacza, że naruszenie interesu jednostki nie jest w ogóle konieczne by zastosować instrumenty interwencyjne unormowane w tej ustawie;

– wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 16 listopada 2005r. wskazuje, iż dobrem objętym ochroną przepisów ustawy antymonopolowej jest samo istnienie konkurencji jako atmosfery, w jakiej prowadzona jest działalność gospodarcza; realizowana jednocześnie ochrona konsumentów, jako nabywców dóbr i usług oferowanych w warunkach konkurencji, jest prowadzona niejako przy okazji;

– Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, m.in. w wyrokach z dnia 21 marca 2005r.,16 listopada 2005r. i 29 czerwca 2007r. wskazał, że dla stwierdzenia zagrożenia interesu publicznego wystarczające jest dowolne użycie siły rynkowej w relacjach ze słabszymi uczestnikami rynku, ponieważ sam fakt nadużycia posiadanej pozycji dominującej na rynku narusza ten interes.

Ustawa antymonopolowa jest uregulowaniem o charakterze publicznoprawnym, zatem jej regulacje powinny chronić przed naruszeniami interesu publicznego, nie zaś interesu jednostki, czy też grupy jednostek, ponieważ celem ustawy nie jest ochrona interesu prywatnoprawnego przedsiębiorcy czy tez konsumenta. Ustalając, czy dane zachowanie rynkowe narusza interes publiczny, należy brać pod uwagę charakter praktyki i ewentualne jej skutki wobec innych podmiotów, nie natomiast liczbę faktycznie zagrożonych konsumentów czy innych przedsiębiorców, gdyż interesu publicznego nie należy traktować wyłącznie w kategoriach ilościowych. Zaznaczyć należy również, że pojęcie „interesu publicznego” zostało ukształtowane przez orzecznictwo w oparciu o sprawy z zakresu ochrony konkurencji. Nie budzi jednak wątpliwości fakt, iż w sposób analogiczny powinno być ono rozumiane w sprawach z zakresu ochrony konsumentów.

 

Bibliografia:

1) A. Stawicki, E. Stawicki [red.], Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011;

2) C. Banasiński, E Piontek [red.], Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, wyd. LexisNexis, Warszawa 2009;

3) K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008.

Polecane

Najnowsze