Negocjacje jako sposób na zawarcie umowy

Negocjacje jako sposób na zawarcie umowy

Pojęcie

Z negocjacjami mamy do czynienia zwykle przy zawieraniu umów o pewnym stopniu skomplikowania, zazwyczaj przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Ich istota polega na kształtowaniu treści umowy przez „ ścieranie wzajemnych interesów”, wymianę wszelkich przydatnych informacji, zaś ich ostatecznym celem jest zawarcie umowy nierzadko związanej z wzajemnymi kompromisami stron. Ze względu na przedstawiona charakterystykę negocjacje nie będą miały zastosowania w przypadku zawierania umów adhezyjnych, gdzie jedna ze stron w całości akceptuje treść umowy zaproponowanej przez drugą. Są to najczęściej umowy zawierane między konsumentami, a przedsiębiorcami. Jak powszechnie wiadomo, negocjacje są procesem dynamicznym, tak więc w ich trakcie strony mogą modyfikować swoje wcześniejsze oświadczenia woli zależnie od zmieniających się okoliczności.

Zawarcie umowy

Art. 72 § 1 k.c. stanowi: „Jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji.” Tak więc jeśli strony ustalają pewien zakres treści objętej negocjacjami, umowa będzie zawarta jeżeli dojdą do porozumienia dotyczącego tej treści. Oczywiście strony mogą prowadzić negocjacje dotyczące jedynie essentialia negotii umowy czyli elementów przedmiotowo istotnych i po porozumieniu umowa dojdzie do skutku, zaś pozostałe elementy mogą być określone później w umowie dodatkowej.

W art. 72 § 2 ustawodawca wprowadza ochronę strony, która ucierpiała w wyniku prowadzenia negocjacji przez drugą stronę z pogwałceniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy. Strona poszkodowana może wówczas żądać odszkodowania.

Przepis ten stanowi: „Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy.”

Przy interpretacji treści tego przepisu należy zwrócić uwagę na:

– klauzulę dobrych obyczajów- jest to pojęcie nieostre i jego zakres nie jest do końca określony, do teraz budzi ono liczne wątpliwości. W zasadzie może ono być utożsamiane z klauzulą zasad współżycia społecznego, lecz są w doktrynie także inne poglądy dotyczące tej kwestii

– przepis, jako przykład naruszenia dobrych obyczajów wskazuje rozpoczęcie lub prowadzenie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy. Sformułowanie „w szczególności” oznacza, że do tego katalogu można zaliczyć także inne czynności charakteryzujące się cechą naruszalności dobrych obyczajów

– obowiązek naprawienia szkody- tylko do granic ujemnego interesu umownego. Tak więc jako szkodę należy traktować jedynie straty i nieuzyskane korzyści związane z wdaniem się w negocjacje ze stroną naruszającą dobre obyczaje czyli np. wydatki na przejazd. Odpowiedzialność strony, jak zaznacza się w doktrynie, wynika z czynu niedozwolonego.

Listy intencyjne czy uzgodnienia stron- tymi nazwami określa się grupę dokumentów tworzonych i podpisywanych przez strony w toku negocjacji. Ich charakter nie został uregulowany prawnie, nie można ich także zaliczyć do umów przedwstępnych uregulowanych w art. 389 i 390 k.c. Treść w nich ustalona jest bardzo szeroka i określa zarówno przedmiot negocjacji , miejsce, w którym będą się one odbywały i ich terminy, reguluje także zagadnienia zawarte w normie względnie obowiązującej z art. 721 §§ 1 k.c. i wiele innych. W doktrynie przyjmuje się pogląd, że listów intencyjnych nie można traktować jako definitywnych umów cywilnoprawnych. Jak wskazuje prof. Z. Radwański: „Deklarowane w listach intencyjnych dążenie stron do zawarcia umowy definitywnej nie kreuje prawnego obowiązku jej zawarcia”. Ten sam autor wskazuje także, że listy intencyjne i podobne dokumenty mogą mieć doniosłość prawną jako umowy określające postępowanie stron w toku negocjacji.

Duże znaczenie listów intencyjnych w toku negocjacji jest sygnałem dla ustawodawcy sugerującym unormowanie tej kwestii w przepisach k.c. lub innej ustawy.

Możliwość udostępniania informacji przekazywanych wzajemnie przez strony

Art. 721 § 1 k.c. stanowi: „ Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej.”. Prowadzenie negocjacji jak i zawarcie umowy o odpowiedniej treści nierzadko związane jest z wymianą informacji dotyczących stron. Czasami mają one charakter poufny. Należy zauważyć, że poufne są tylko takie informacje, które strona przekazująca uznała za takie i tylko ich dotyczy przepis. Strony mogą ujawniać te informacje lub przekazywać je innym podmiotom (pojedynczym lub pewnej grupie) tylko gdy to uzgodniły. Art. 721 §2 k.c. wprowadza odpowiedzialność strony nieprzestrzegającej paragrafu wcześniejszego. Jest to odpowiedzialność kontraktowa (art. 471 k.c. i następne).

Polecane

Najnowsze