Konstrukcje legitymacji do wniesienia skargi
Zgodnie z najbardziej reprezentatywnym stanowiskiem doktryny legitymację do złożenia skargi można klasyfikować, według rodzaju chronionego interesu prawnego wyróżniając: 1) legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony indywidualnego interesu prawnego; 2) legitymację do złożenia skargi na podstawie ochrony interesu publicznego; 3) legitymację do złożenia skargi opartą na podstawie ochrony interesu społecznego; 4) powszechną legitymację do złożenia skargi nieopartą na interesach prawnie chronionych.
Konstrukcja legitymacji jednostki opartej na podstawie ochrony indywidualnego interesu prawnego
Zgodnie z art. 50 § 1 ab initio p.p.s.a. podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi (do wojewódzkiego sądu administracyjnego) jest każdy, kto ma w tym interes prawny. Powyższy przepis wszakże nie stanowi samoistnej podstawy wniesienia skargi, lecz poprzez wprowadzenie wymogu istnienia interesu prawnego (indywidualnego) odnosi się do innych przepisów prawa materialnego, procesowego lub ustrojowego, które w swojej budowie stanowią swoiste uzupełnienie podstawy prawnej uzyskania legitymacji. Przykładowo legitymowanym do zaskarżenia decyzji o pozwoleniu lub odmowie pozwolenia na budowę zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane są inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu (zgodnie z art. 28 tejże ustawy są uznawani za strony postępowania administracyjnego).
Nieuwzględnienie skargi ze względu na brak interesu skarżącego
Sam fakt wniesienia skargi opartej o indywidualny interes prawny jednostki rodzi po stronie Wojewódzkiego Sądu administracyjnego obowiązek zbadania interesu skarżącego. W przypadku, gdy sąd podczas rozpoznania nie odnajdzie związku pomiędzy zaskarżanym działaniem (lub zaskarżaną czynnością) a interesem skarżącego będzie zmuszony nie uwzględnić skargi, co na mocy art. 151 p.p.s.a. będzie skutkowało jej oddaleniem.
Interes prawny skarżącego a jego naruszenie
Podkreślenia wymaga fakt, iż legitymacja jednostki oparta na podstawie ochrony indywidualnego interesu prawnego nie jest w żaden sposób ograniczona przesłanką naruszenia tego interesu. Przepisy administracyjne wyraźnie w tym miejscu stanowią, iż sam fakt istnienia interesu prawnego uzasadnia legitymację danego podmiotu. W związku z tym przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym mogą być zaskarżane zarówno działania (lub bezczynności) administracji naruszające interes skarżącego (czyli akty negatywny) jak i te nienaruszające interesu skarżącego (akty pozytywne). Odmienne rozwiązanie zostało jedynie przyjęte przez ustawy samorządowe.
Bibliografia:
1. Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.
2. Woś T. [red.], Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz., Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2007.