Organy właściwe do wydawania pozwolenia1
Zgodnie z ustawą o zbiórkach publicznych właściwość organu do wydawania opisywanej decyzji uzależniona jest od zasięgu terytorialnego planowanej zbiórki. Jeżeli zbiórka publiczna organizowana jest na terenie jednej gminy bądź jej części wówczas organem właściwym do wydawania pozwolenia jest wójt, burmistrz prezydent miasta. W przypadku, gdy zbiórka przekracza swym zasięgiem granice gminy organem właściwym do wydawania pozwoleń jest starosta, natomiast, gdy opisywane przedsięwzięcie ma charakter ponad powiatowy organem właściwym do wydawania decyzji jest marszałek województwa. Pozwolenie na organizowanie zbiórki przekraczającej granice jednego województwa wydaje minister właściwy do spraw administracji publicznej.
Jeżeli środki uzyskane ze zbiórki mają zostać spożytkowane za granicą wówczas pozwolenie wydaje minister właściwy do spraw administracji publicznej.
Podmioty uprawnione do organizacji zbiórek2
Artykuł 4 ustawy o zbiórkach publicznych stanowi o podmiotach uprawnionych do przeprowadzania zbiórki. Wyliczenie zawarte w powyżej wskazanym przepisie ma charakter wyczerpujący. Pozwolenie na organizowanie zbiórki publicznej może być wydawane tylko i wyłącznie stowarzyszeniom, organizacjom posiadającym osobowość prawną, komitetom, organizowanym dla przeprowadzenia określonego celu. Cel, dla którego przeprowadzana jest zbiórka musi być zgodny z celami zawartymi w statucie.
Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 24 ust. 6 ustawy o partiach politycznych partie polityczne nie mogą organizować zbiórek publicznych.
Cele zbiórek publicznych3
Art. 3 ustawy o zbiórkach publicznych wskazuje cele, dla których można przeprowadzać zbiórkę. Ustęp 1 przedmiotowego przepisu w sposób ogólny stanowi, iż cel zbiórki publicznej nie powinien naruszać obowiązującego prawa. Uzupełnieniem powyższego stwierdzenia jest przesłanka słuszności celu zbiórki z punktu widzenia interesu publicznego.
Art. 3 opisywanej ustawy przykładowo wylicza także cele uznawane przez przedmiotowy akt normatywny za słuszne:
- cele religijne,
- cele państwowe,
- cele oświatowe,
- cele zdrowotne,
- cele kulturalno- społeczne
- cele społeczno- opiekuńcze.
Ustawa expresis verbis stanowi, iż zakazane jest organizowanie zbiórek dla interesów osobistych.
Pozwolenie na przeprowadzenie zbiórki4
Pozwolenie na przeprowadzenie zbiórki ma charakter decyzji administracyjnej. Przedmiotowa decyzja, obarczona jest rygorem zawarcia w niej elementów obligatoryjnie wskazanych w Kodeksie Postępowania Administracyjnego.
Ustawa o zbiórkach publicznych stanowi jednak o obowiązku zawarcia w pozwoleniu dodatkowych elementów. W pozwoleniu powinien być określony czas, w którym zbiórka ma zostać zrealizowana. Pozwolenie także szczegółowo powinno określać warunki, jakie organizator powinien spełnić podczas przeprowadzenia zbiórki.
Organizator zbiórki ponadto jest zobowiązany do udzielenia informacji o wynikach zbiórki oraz o sposobie spożytkowania zebranych środków zarówno organowi, który wydał pozwolenie jak i podania tych informacji do publicznej wiadomości w ciągu miesiąca od dnia, w którym zbiórka została zakończona.
Organ, który wydał pozwolenie ma szereg kompetencji kontrolnych i nadzorczych względem organizatora zbiórki. Organ przede wszystkim ma prawo wglądu do wszystkich akt, dokumentów kasowych oraz ksiąg. Podmiot wydający pozwolenie może żądać ustnych i pisemnych wyjaśnień od organizatora zbiórki.
Najbardziej dolegliwym środkiem, jaki może zastosować organ administracji publicznej jest cofnięcie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki. Uprawnienie to aktualizuje się, jeżeli zbiórka przeprowadzana jest nie zgodnie z przepisami ustawy lub dalsze jej prowadzenie zagrażałoby bezpieczeństwu, spokojowi lub porządku publicznemu.
Procedura wydawania pozwolenia jest bardzo sformalizowana i długotrwała. Dlatego też coraz częstsze i głośniejsze są opinie na temat deregulacji zbiórek publicznych.